Lipaza diacyloglicerolu alfa (DAGLA) została zidentyfikowana jako nowy antygen docelowy dla autoprzeciwciał syntezowanych u pacjentów z szybko postępującą ataksją móżdżkową. Autoprzeciwciała anty-DAGLA zostały po raz pierwszy scharakteryzowane w ramach badania prowadzonego przez naukowców z Niemiec – w projekt zaangażowani byli również eksperci z EUROIMMUN. Badanie zostało opublikowane w kwietniu 2024 r. w czasopiśmie „Neurology, Neurosurgery & Psychiatry”.

Ataksje móżdżkowe o podłożu autoimmunizacyjnym to poważne zaburzenia, charakteryzujące się m.in. utratą zdolności koordynacji ruchów. Przeciwciała skierowane przeciwko antygenom móżdżkowym stanowią cenne biomarkery, które pomagają w szybkim rozpoznaniu tych schorzeń. W licznych przypadkach jednak antygeny rozpoznawane przez te przeciwciała nie są jeszcze zidentyfikowane, a wiele aspektów wciąż czeka na odkrycie i dokładniejsze zrozumienie.

Nowe odkrycie przy wsparciu EUROIMMUN

Dzięki wynikom najnowszych badań DAGLA została zidentyfikowana jako białko docelowe dla autoprzeciwciał u 4 młodych pacjentów w wieku od 18 do 34 lat, którzy cierpieli na wyraźną ataksję z zaburzeniami chodu, widzenia i problemami z mówieniem (dyzartria). U 3 z 4 pacjentów w ciągu 6 miesięcy rozwinął się ciężki zanik móżdżku. Żaden z nich nie miał nowotworu.

Aby zidentyfikować antygen docelowy dla nieznanych dotąd autoprzeciwciał, próbki surowicy i płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR) pobrane od 4 pacjentów poddano kompleksowej analizie za pomocą testów immunofluorescencji pośredniej (IIFA, ang. indirect immunofluorescence assays). We wszystkich próbkach wykazano charakterystyczną reaktywność przeciwciał klasy IgG z warstwą drobinową móżdżku. Autoprzeciwciała wiązały się wyłącznie z dendrytami komórek Purkinjego, podczas gdy ciała komórki nie wykazywały świecenia. Do identyfikacji antygenu docelowego dla tych przeciwciał użyto immunoprecypitacji i spektrometrii masowej. Wyniki potwierdzono poprzez eksperymenty z konkurencyjną inhibicją i testy IIFA na komórkach rekombinowanych (RC-IIFA, ang. recombinant cell–based indirect immunofluorescence assays). Jako substratu do RC-IIFA wykorzystano komórki HEK293 transfekowane DAGLA. Surowica i PMR badanych pacjentów wykazały silnie pozytywną reakcję w teście RC-IIFA, podczas gdy na komórkach kontrolnych nie zaobserwowano żadnego specyficznego wiązania przeciwciał.

Ponadto próbki surowicy pobrane od 101 pacjentów z różnymi dolegliwościami neurologicznymi (grupa kontrolna) oraz od 102 zdrowych dawców krwi zostały również przebadane za pomocą testu RC-IIFA opartego na komórkach transfekowanych DAGLA. Reaktywność surowicy względem DAGLA stwierdzono u 17 pacjentów z grupy kontrolnej oraz u 1 zdrowego dawcy. Charakterystyka epitopów wykazała, że 17 z tych 18 próbek surowicy reagowało z liniowym epitopem wewnątrzkomórkowym między aminokwasami 583 a 1042, podczas gdy przeciwciała obecne w PMR pacjentów z ataksją skierowane były na epitop konformacyjny między aminokwasami 1 a 157. Dane te wskazują na istnienie co najmniej 2 podtypów autoprzeciwciał przeciwko DAGLA, które celują w różne epitopy, co należy uwzględnić przy ich detekcji. Proponowana strategia testowania autoprzeciwciał anty-DAGLA obejmuje w pierwszej kolejności test RC-IIFA z komórkami transfekowanymi pełnej długości białkiem DAGLA, a pozytywne próbki powinny być potwierdzone za pomocą badania RC-IIFA opartego na komórkach transfekowanych fragmentem DAGLA 1-582.

Obiecujący biomarker zapalenia móżdżku

Autorzy publikacji podkreślają, że autoprzeciwciała przeciwko DAGLA, które występują w PMR, stanowią nowe biomarkery dla szybko postępującego zapalenia móżdżku. Identyfikacja zapalenia móżdżku związanego z przeciwciałami anty-DAGLA wydaje się ważna z kilku powodów. Bez wykrycia autoprzeciwciał pierwsze rozpoznanie może być błędne (np. infekcja), co może opóźnić leczenie immunosupresyjne. Tymczasem to szybka diagnoza oraz wczesna, agresywna i długotrwała immunoterapia mogą zapobiec poważnym następstwom neurologicznym, ponieważ choroba ta postępuje szybko, a utracone komórki nerwowe nie mogą zostać przywrócone.

Tłumaczenie: Barbara Pawłowska

Źródło: https://www.euroimmunblog.com/novel-autoantibody-against-dagla-discovered-in-cerebellitis/

Opracowano na podstawie: Miske R., Scharf M., Borowski K. et al., Identification of DAGLA as an autoantibody target in cerebellar ataxia, Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, published online first: 25 April 2024. doi: 10.1136/jnnp-2024-333458.