Diagnostyka serologiczna chorób autoimmunizacyjnych wymaga nie tylko precyzyjnych narzędzi laboratoryjnych, lecz także wiedzy, doświadczenia i umiejętności interpretacyjnych. Właśnie tym zagadnieniom poświęcony był wykład dr n. med. Katarzyny Fischer z Samodzielnej Pracowni Diagnostyki Reumatologicznej PUM w Szczecinie, zaprezentowany podczas konferencji „Autoimmunologia 2025 – postępy w diagnostyce przeciwciał”.

Dobre praktyki i nieoczywiste wyniki

W swojej prezentacji dr Fischer omówiła kluczowe wyzwania związane z oceną jakości oznaczeń autoprzeciwciał oraz konieczność stosowania dobrych praktyk laboratoryjnych, zgodnych z rekomendacjami European Autoimmunity Standardization Initiative (EASI). Podkreśliła, że dodatni wynik testu na obecność autoprzeciwciał nie zawsze oznacza chorobę – jego interpretacja wymaga uwzględnienia niespecyficzności przeciwciał oraz ich fizjologicznej zmienności.

Istotnym elementem wykładu było również pokazanie, że postawienie trafnej diagnozy w chorobach autoimmunizacyjnych to często długi, wieloetapowy proces. Badania serologiczne mogą czasem rodzić więcej pytań niż odpowiedzi, a interpretacja wyników wymaga dużej ostrożności. W praktyce klinicznej nie brakuje „zagadek diagnostycznych” – sytuacji, w których obecność lub brak autoprzeciwciał nie pozwala na jednoznaczną ocenę stanu pacjenta.

Dr Fischer zwróciła uwagę na znaczenie autoprzeciwciał w klasyfikacyjnych kryteriach chorób autoimmunizacyjnych – ich obecność często stanowi jeden z filarów diagnostycznych. Diagnostyka immunologiczna jest więc nieodzownym elementem w procesie rozpoznania tych schorzeń. Poruszono również rolę autoprzeciwciał w diagnostyce niezróżnicowanej układowej choroby tkanki łącznej (UCTD).

2:13 Wyzwania w diagnostyce chorób autoimmunizacyjnych

4:20 Jakość i dobra praktyka w laboratoriach immunologicznych

20:23 Rozmaite zagadki związane z oceną autoprzeciwciał

26:54 Czy wynik dodatni/ujemny w kontekście oceny autoprzeciwciał jest wystarczający?

29:08 Autoprzeciwciała z perspektywy kryteriów klasyfikacyjnych

43:30 Znaczenie autoprzeciwciał w niezróżnicowanej układowej chorobie tkanki łącznej (UCTD)

49:34 Powtarzać czy nie powtarzać oznaczanie autoprzeciwciał?

51:13 Podsumowanie