Mimo wielu kampanii informacyjnych, dotyczących problematyki zakażeń intymnych (w szczególności AIDS), i wzrostu wiedzy społeczeństwa – nie nastąpił spadek liczby nowych zachorowań. Niestety często nawet świadome osoby, które badają się w kierunku zakażenia wirusem HIV, bagatelizują zagrożenie innymi chorobami wenerycznymi. Tymczasem kiła (zwana również syfilisem), uznana przez wielu za chorobę zapomnianą, zaczyna zbierać coraz większe żniwo. Stanowi to poważny problem zdrowotny, gdyż późno wykryte zakażenie krętkiem Treponema pallidum jest przyczyną wielu ciężkich powikłań, obejmujących m.in. układ nerwowy, a nieleczone może doprowadzić do śmierci. Do następstw zakażenia wrodzonego należą wielonarządowe wady, deformacje kości, a nawet śmierć płodu.

Zatrważające statystyki

Z roku na rok (zarówno w Polsce, jak i na świecie) obserwuje się wzrost liczby zachorowań na kiłę. Jako prawdopodobne przyczyny tego zjawiska eksperci wskazują zmiany zachowań seksualnych – częstszą zmianę partnerów i rosnącą liczbę tzw. ryzykownych kontaktów intymnych (niezabezpieczonych prezerwatywą). Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny w Polsce w roku 2017 odnotowano aż 1619 przypadków kiły (w tym 17 zachorowań na kiłę wrodzoną), a od 1 stycznia do 15 listopada 2019 r. – już 1429 przypadków (w tym aż 16 przypadków postaci wrodzonej). Dane NIZP-PZH odnoszą się tylko do epizodów zgłaszanych w powiatowych stacjach sanitarno-epidemiologicznych (każdy zdiagnozowany przypadek podlega obowiązkowemu zgłoszeniu do ww. jednostki). Duży problem może jednak stanowić tzw. czarna strefa. Z uwagi na piętno kiły chorzy często próbują leczyć się na własną rękę. Niepokoi fakt , że w dobie Internetu jest to relatywnie proste – za pośrednictwem sieci można zakupić leki stosowane w jej terapii.

Jak powinna przebiegać diagnostyka kiły

Wiarygodne rozpoznanie i skuteczne leczenie kiły osiąga się dzięki postępowaniu zgodnemu z zaleceniami. W diagnostyce wykorzystuje się metody bezpośrednie (badanie mikroskopowe w ciemnym polu widzenia, badanie PCR) oraz pośrednie (badania serologiczne). Testy bezpośrednie umożliwiają pewne rozpoznanie wczesnej kiły, ich ograniczeniem jest jednak konieczność pozyskania specyficznej próbki do badań (najlepiej wydzieliny z owrzodzenia pierwotnego lub ze zmian skórnych). Metody bezpośrednie charakteryzują się niedostateczną czułością i swoistością diagnostyczną w przypadku analizy z krwi i PMR, a ponadto nie mogą być wykorzystywane w monitorowaniu efektów terapii. Dogodną alternatywę stanowią badania serologiczne, do których zaliczamy tzw. odczyny niekrętkowe (RPR, VDRL, USR) oraz krętkowe (m.in. TPHA, TPPA, FTA-ABS, ELISA IgG i IgM, Immunoblot IgG i IgM). Aby ustalić rozpoznanie, konieczne jest stwierdzenie wyniku pozytywnego przynajmniej dla dwóch odczynów serologicznych (zarówno niekrętkowego, jak i krętkowego). Z uwagi na fakt, że w przypadku odczynów niekrętkowych miano oznaczanych przeciwciał w pewnym stopniu koreluje z aktywnością choroby, testy te wykorzystuje się do monitorowania skuteczności leczenia.

Firma EUROIMMUN wspiera laboratoria i pracujących w nich diagnostów w procesie wiarygodnej diagnostyki zakażeń Treponema pallidum. W naszej ofercie mamy szereg produktów opartych na metodach IIFT, ELISA oraz Blot, które mogą służyć zarówno do skriningu, jak i do potwierdzenia:

Piśmiennictwo

1. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny. Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru. Główny Inspektorat Sanitarny. Departament Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi. Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce w 2017 roku. Podstawowe tablice robocze – wstępne dane, stan w dniu 1.03.2018 r. Online: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2017/Ch_2017_wstepne_dane.pdf.
2. Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP-PZH. Departament Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi. GIS. Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w Polsce od 1 stycznia do 30 kwietnia 2019 r. oraz w porównywalnym okresie 2018 r. Liczba zachorowań i zapadalność na 100 tys. ludności. Online: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2019/INF_19_04B.pdf.
3. A. Wojas-Pelc, M. Pastuszczak, A.B. Serwin i wsp. Kiła. rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Część 1: kiła wczesna i późna. Przegląd Dermatologiczny. 2018; 105 (5): 563–581.
4. H. Arasiewicz, M. Kowalska. Regionalne zróżnicowanie zapadalności na kiłę. Problemy Higieny i Epidemiologii. 2012; 93 (1): 62–66.
5. O. Jakubowicz. Kiła – realne zagrożenie – część I. Nowiny Lekarskie. 2009; 78 (5–6): 335–338.
6. E. Lipska, Z. Konarska. Kiła wrodzona. Borgis – Nowa Pediatria. 1999; 5.