Tkanka tłuszczowa wydziela różne substancje o charakterze hormonalnym, zwane adipokinami. U osób z dużą nadwagą funkcja komórek tkanki tłuszczowej (adipocytów) ulega deregulacji. Intensywność wydzielania adipokin jest uzależniona od masy tkanki tłuszczowej i stanu odżywienia człowieka. Substancje te regulują metabolizm glukozy w organizmie poprzez stymulujące lub hamujące oddziaływanie na wrażliwość tkanek na insulinę.
Adiponektyna jest obecna we krwi w wysokich stężeniach. Ekspresja adiponektyny jest obniżona w tkance tłuszczowej osób otyłych. Stężenie tego hormonu zarówno w surowicy, jak i tkance tłuszczowej u ludzi z nadwagą jest niższe niż u osób o prawidłowej masie ciała. Adiponektyna ma działanie zwiększające insulinowrażliwość i przeciwzapalne oraz chroni przed miażdżycą.
Leptyna w warunkach fizjologicznych hamuje apetyt oraz zwiększa zużycie energii i sprzyja utracie wagi. Poziom leptyny we krwi koreluje z ilością tłuszczu i wzrostem tkanki tłuszczowej, co sugeruje, że osoby otyłe wykazują oporność na działanie leptyny. Jej stężenie spada w przypadku głodu i niedożywienia. Leptyna jest adipokiną prozapalną.
Związek między poziomem insuliny i leptyny zaobserwowano u pacjentów z cukrzycą typu 2 (DMT2 – diabetes mellitus type 2). Niski poziom adiponektyny i podwyższony poziom leptyny w otyłości powoduje przewlekły stan zapalny, który sprzyja rozwojowi insulinooporności oraz DMT2, nadciśnieniu, miażdżycy i innych chorób sercowo-naczyniowych.
Niski poziom adiponektyny oraz podwyższony poziom leptyny są niezależnymi czynnikami ryzyka rozwoju zespołu metabolicznego.
