Badania mikrobioty jelitowej mają ogromne znaczenie dla zrozumienia zdrowia człowieka, poznania procesów zachodzących w organizmie oraz rozwoju medycyny personalizowanej. Mikrobiota jelitowa, czyli zbiór mikroorganizmów bytujących w jelitach, składa się z wielu różnorodnych bakterii, wirusów i grzybów. Co ciekawe, w ostatnich latach obserwuje się znaczący wzrost liczby badań naukowych nad wpływem jej zaburzeń na rozwój wielu chorób.

Dysbioza jelitowa a rozwój RZS

Najnowsza publikacja, która ukazała się w renomowanym czasopiśmie „Arthritis & Rheumatology”, przynosi kolejne doniesienia na temat roli dysbiozy jelitowej w patogenezie reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS).

Badanie przeprowadzone przez międzynarodowy zespół badawczy z Niemiec i Chin skupiło się na analizie mikrobiomu jelitowego oraz profilu metabolicznego u osób z wysokim ryzykiem rozwoju RZS. Celem pracy było również zbadanie wpływu mikrobioty jelitowej na układ immunologiczny w obrębie błony śluzowej przewodu pokarmowego oraz znaczenia dysbiozy jelitowej w patogenezie RZS.

Metody badawcze

W ramach pracy naukowcy przebadali 38 próbek kału od osób zdrowych oraz 53 próbki od pacjentów scharakteryzowanych jako osoby o wysokim ryzyku rozwoju RZS ze względu na obecność w surowicy przeciwciał ACPA (przeciwko cytrulinowanym peptydom, ang. anti-cyclic citrullinated peptide antibodies). Warto zaznaczyć, że u 12 osób z grupy wysokiego ryzyka RZS choroba rozwinęła się w ciągu 5 lat obserwacji.

Przy użyciu zaawansowanych technik sekwencjonowania DNA identyfikowano różnice w składzie mikroorganizmów jelitowych między grupą pacjentów z wysokim ryzykiem RZS a grupą kontrolną. Ponadto analizowano surowicę pacjentów pod kątem profilu metabolitów i jego potencjalną korelację ze składem mikrobioty jelitowej.

Mikrobiota uzyskana od pacjentów z obu populacji podawana była następnie myszom, które uprzednio przeszły antybiotykoterapię. W badaniu analizowano takie parametry jak przepuszczalność jelit, obecność i poziom cytokin zapalnych oraz skład populacji komórek odpornościowych.

Wnioski

Wyniki badań potwierdzają, że zaburzenia równowagi mikroflory jelitowej mogą być jednym z czynników prowokujących rozwój RZS. Osoby z wysokim ryzykiem rozwoju tej choroby autoimmunizacyjnej charakteryzowały się niższą różnorodnością mikrobioty jelitowej w porównaniu z osobami zdrowymi. Ponadto jej struktura i funkcja oraz obecne w surowicy krwi metabolity znacznie różniły się między grupą pacjentów z wysokim ryzykiem RZS a grupą kontrolną. Badania wykazały również, że przeszczep bakterii jelitowych od osób z grupy wysokiego ryzyka RZS znacząco zwiększał przepuszczalność jelit u myszy.

Osoby z wysokim ryzykiem rozwoju RZS wykazują obecność dysbiozy jelitowej oraz zmian w profilu metabolitów w surowicy. Zmiany w składzie mikroflory jelitowej mogą wpływać na odpowiedź immunologiczną organizmu, prowadząc do stanu zapalnego charakterystycznego dla RZS. Czy zmiana mikrobioty u tych osób mogłaby istotnie zmniejszyć ryzyko rozwoju pełnoobjawowej postaci choroby? Na to pytanie wciąż nie udało się uzyskać odpowiedzi, kwestia ta pozostaje niewyjaśniona i wymaga prowadzenia dalszych badań.

Piśmiennictwo:

Matusiak, RZS może być indukowany dysbiozą, https://www.termedia.pl/reumatologia/RZS-moze-byc-indukowany-dysbioza,52069.html [dostęp online: 14.07.2023]
Luo, Y. Tong, L. Wu, H. Niu, Y. Li, L.C. Su, Y. Wu, A. Bozec, M.M. Zaiss, P. Qing, H. Zhao, C. Tan, Q. Zhang, Y. Zhao, H. Tang, Y. Liu, Alteration of gut microbiota in high-risk individuals for rheumatoid arthritis is associated with disturbed metabolome and initiates arthritis by triggering mucosal immunity imbalance, Arthritis Rheumatol 2023, Accepted Author Manuscript. https://doi.org/10.1002/art.42616