25-OH witamina D

Znaczenie kliniczne

Na metabolizm kości istotny wpływ ma aktywność osteoblastów i osteoklastów, hormony kalciotropowe (1,25-dihydroksywitamina D, parathormon i kalcytonina) oraz stężenie wapnia w płynie pozakomórkowym.

Istnieją dwie podstawowe formy witaminy D:

• Witamina D2 (ergokalcyferol) – naturalnie występująca w organizmach roślinnych, drożdżach. Powstaje z prekursora, ergosterolu (prowitaminy D2), pod wpływem światła słonecznego.
• Witamina D3 (cholekalcyferol) – naturalnie występująca w organizmach zwierzęcych. Prekursorem jest prowitamina D3 (7-dehydrocholesterol), zlokalizowana przede wszystkim w naskórku, która ulega przekształceniu pod wpływem światła słonecznego do prewitaminy D3, a następnie do witaminy D3. Witamina D3 jest hydroksylowana w wątrobie do 25-hydroksywitaminy D (witaminy 25(OH)D), a na kolejnym etapie hydroksylacji w nerkach powstaje 1,25-dihydroksywitamina D. Krążąca we krwi witamina D jest związana głównie z białkami – do 90% z białkiem wiążącym witaminę D, a około 10% z albuminą. Mniej niż 1% witaminy D jest wolne. Witamina D wolna i związana z albuminą jest uważana za biologicznie dostępną.

Diagnostyka

Podczas gdy 1,25-dihydroksywitamina D jest biologicznie aktywną formą witaminy D, witamina 25(OH)D stanowi największą część metabolitów związanych z witaminą D we krwi i dlatego jest najlepszym wskaźnikiem indywidualnego statusu witaminy D.

Witamina D reguluje liczne procesy metaboliczne. Odgrywa ważną rolę w metabolizmie kości, ponieważ utrzymuje fizjologiczny poziom wapnia i fosforanów w surowicy oraz stymuluje resorpcję wapnia i fosforanów w jelicie. Niedobór witaminy D prowadzi zatem do zmniejszonej mineralizacji kości, co objawia się krzywicą u dzieci i osteomalacją u dorosłych. Co więcej, połączone oznaczanie poziomów witaminy 25(OH)D, parathormonu i kalcytoniny może dostarczyć informacji o występowaniu zaburzeń lub chorób metabolizmu kostnego.