Badania przeprowadzone we współpracy z naukowcami z laboratorium diagnostycznego w Niemczech (Limbach Labor MVZ Westmecklenburg) wykazały, że testy ELISA firmy EUROIMMUN oparte na antygenach rekombinowanych p52 (IgM) i glikoproteinie B (IgG) wirusa cytomegalii (CMV, ang. cytomegalovirus), zastosowane jako testy pierwszego wyboru, zapewniają wyższy odsetek wyników jednoznacznych w próbkach pobranych od kobiet w ciąży, w porównaniu do testów opartych na pełnych lizatach.

Zakażenie CMV w ciąży

CMV to powszechnie występujący na całym świecie wirus, który jest szczególnie niebezpieczny w czasie ciąży, ze względu na możliwość transmisji zakażenia na płód. Jeśli pierwotne zakażenie matki nastąpi w pierwszym trymestrze ciąży, długotrwałe powikłania u noworodków mogą być wyjątkowo poważne. Aktualnie jednak w Polsce nie prowadzi się powszechnego programu badań przesiewowych w kierunku zakażenia CMV. Taki test wykonywany w trakcie ciąży mógłby mieć istotny wpływ na zdrowie dziecka, ponieważ, mimo że wiele kobiet posiada przeciwciała anty-CMV w klasie IgG, które świadczą o wcześniejszym kontakcie z patogenem, u około 0,5% ciężarnych dochodzi do pierwotnego zakażenia w czasie ciąży.

Diagnostyka serologiczna infekcji CMV w ciąży

Badania serologiczne próbek krwi pozostają podstawowym narzędziem do diagnozowania zakażeń u kobiet w ciąży. Diagnostyka serologiczna infekcji CMV w celu oceny ryzyka zakażenia może obejmować oznaczanie przeciwciał w klasie IgM, serokonwersji IgG (zmiany ujemnego odczynu serologicznego na dodatni) oraz awidności przeciwciał w klasie IgG za pomocą testów opartych na lizatach. Ta strategia często wymaga jednak pobrania dwóch kolejnych próbek, aby uzyskać wiarygodne wyniki, zwłaszcza jeśli nie są dostępne do porównania próbki sprzed ciąży. Dotychczas zostało udowodnione, że przeciwciała anty-p52 (IgM) i anty-gB (IgG) mogą odgrywać rolę markerów, które umożliwiają potwierdzenie i szacowanie czasu trwania infekcji CMV. Przeciwciała anty-p52 w klasie IgM są specyficznymi markerami wczesnej fazy zakażenia, podczas gdy anty-gB w klasie IgG są markerami późnej fazy i mogą służyć jako alternatywa dla wysokoawidnych przeciwciał IgG. Skuteczność tych markerów jako testów pierwszego wyboru była po raz pierwszy oceniana w opublikowanej niedawno pracy badawczej.

Badanie wydajności serodiagnostyki CMV u kobiet w ciąży

Przebadano 553 próbki pochodzące od ciężarnych przy użyciu dwóch strategii:

• oznaczanie przeciwciał w klasie IgM, IgG i awidności IgG za pomocą testów ELISA opartych na pełnych lizatach
• oznaczanie przeciwciał anty-p52 (IgM) i anty-gB (IgG) za pomocą testów ELISA opartych na antygenach rekombinowanych

Celem było zaklasyfikowanie pacjentek do następujących grup: podatne na zakażenie, w fazie ostrej pierwotnego zakażenia, podczas wtórnej infekcji/reaktywacji lub z przebytym zakażeniem w przeszłości. Przy użyciu testów opartych na lizatach, 84,6% próbek dało jednoznaczne wyniki, podczas gdy pozostałe 15,4% wymagało dalszych badań. Natomiast badanie przeciwciał anty-p52 (IgM) i anty-gB (IgG) dało jednoznaczne wyniki w przypadku aż 92,8% próbek, przy jedynie 7,2% próbek wymagających dalszych badań. W związku z tym przy użyciu strategii polegającej na wykorzystaniu testów opartych na antygenach rekombinowanych jako testów pierwszego wyboru liczba próbek wymagających kolejnych badań mogłaby zostać znacznie zmniejszona.

Podsumowanie

Autorzy publikacji doszli do wniosku, że istnieje ogólny wysoki stopień zgodności między dwiema przedstawionymi strategiami. Metoda wykorzystująca testy oparte na antygenach rekombinowanych była jednak w stanie zapewnić więcej wyników jednoznacznych przy użyciu mniejszej liczby testów. Stosowanie testów opartych na antygenach rekombinowanych niesie zatem wymierne korzyści, zmniejszając obciążenie laboratorium pracą i obniżając koszty związane z serodiagnostyką infekcji CMV u kobiet w ciąży.

Piśmiennictwo

1. Müller J. et al. Efficiency of serodiagnosis during pregnancy in daily laboratory routine. J Virol Methods, org/10.1016/j.jviromet.2023.114685(2023).
2. Scientific Study Management, Recombinant ELISAs increase efficiency of CMV serodiagnosis in pregnant women, https://www.euroimmunblog.com/recombinant-elisas-increase-efficiency-of-cmv-serodiagnosis-in-pregnant-women/
3. Babczyk D., Wrodzone zakażenie wirusem cytomegalii – aktualizacja zasad postępowania. Opinia RCOG, https://www.mp.pl/ginekologia/wytyczne/rcog/184116,wrodzone-zakazenie-wirusem-cytomegalii-wytyczne-rcog
4. http://www.pteilchz.org.pl/wp-content/uploads/2018/11/rekom_cmv_2016.pdf
5. Duszczyk E., Cytomegalia, https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-wirusowe/157123,cytomegalia