Mikroskopowe zapalenie naczyń (łac. polyangiitis microscopica; ang. microscopic polyangiitis, MPA) to martwicze zapalenie naczyń, w którym zajmowane są zazwyczaj małe naczynia (np. żyłki, tętniczki, małe tętnice, kapilary) z małą ilością obecnych złogów immunologicznych lub bez nich. Niekiedy zajmowane są również małe lub średnie tętnice. W przebiegu choroby często stwierdza się martwicze kłębuszkowe zapalenie nerek i zapalenie naczyń płucnych. W MPA nie obserwuje się występowania zapalenia poza naczyniami krwionośnymi, np. zapalenia ziarniniakowego, co pozwala odróżnić tę chorobę od ziarniniakowatości z zapaleniem naczyń (inaczej Wegenera) oraz eozynofilowej ziarniniakowatości (dawniej Churga-Strauss).

Objawy mikroskopowego zapalenia naczyń 

Przed ujawnieniem się objawów ze strony narządów symptomy ogólne mogą występować przez wiele miesięcy lub lat.

Najczęściej występujące objawy to:

• plamica i wysypka krostkowo-grudkowata na skórze
• gorączka, spadek masy ciała, bóle stawów i mięśni
• u 80–90% pacjentów niewydolność nerek
• u 10–30% pacjentów duszność i plucie krwią

Diagnostyka mikroskopowego zapalenia naczyń

W badaniach laboratoryjnych stwierdza się podwyższone OB, podwyższony poziom CRP, anemię, oraz autoprzeciwciała w surowicy typu ANCA skierowane przeciwko mieloperoksydazie (MPO) – u około 70–90% chorych.

Badania obrazowe wykorzystują RTG oraz TK klatki piersiowej, które obrazują zmiany charakterystyczne dla krwawienia pęcherzykowego.

Niekiedy wykonywane są badania histopatologiczne płuc, nerek lub skóry, które pomagają zobrazować stan zmienionych zapalnie naczyń.

Leczenie mikroskopowego zapalenia naczyń 

Leczenie skupia się głównie na wywołaniu remisji choroby, a w późniejszym czasie na utrzymaniu objawów w tym stanie. Stosowane są leki immunosupresyjne (cyklofosfamid czy glikokortykosteroidy), by osłabić zbyt silną reakcję systemu immunologicznego.