Każdego roku w Polsce odnotowuje się ok. 3500 nowych przypadków zachorowań na raka szyjki macicy. Każdego dnia 5 kobiet umiera z powodu tego nowotworu. Wcześnie zdiagnozowany rak szyjki macicy charakteryzuje się dobrym rokowaniem i daje duże szanse na całkowite wyleczenie. Niestety choroba zbyt często wykrywana jest w fazie zaawansowanej i trudnej do wyleczenia.
Głównym czynnikiem sprawczym raka szyjki macicy jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Ze względu na stopień zagrożenia dla zdrowia i życia wyróżnia się typy wirusa HPV wysokiego i niskiego ryzyka rozwoju nowotworu. Za najbardziej niebezpieczne uznaje się przewlekłe infekcje wirusem HPV 16 i 18. Obok cytologii (wymaz Pap) bezpośrednie metody wykrywania DNA HPV odgrywają znaczącą rolę we wczesnej diagnostyce i profilaktyce raka szyjki macicy.
W roku 2013 Polskie Towarzystwo Ginekologiczne oraz Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych opublikowali wytyczne dotyczące badania DNA HPV „wysokiego ryzyka” (HR – high risk). Najważniejsze wnioski wynikające z tej publikacji to:
- kobietom po 30. roku życia zaleca się podwójne badanie profilaktyczne: cytologię i badanie DNA HPV co 5 lat
- czułość testu DNA HPV przy wykrywaniu stanów przedrakowych jest wyższa niż cytologii, szczególnie dotyczy to raka gruczołowego szyjki macicy
- badanie HPV wykrywa patologię już na etapie zmian molekularnych, zanim pojawią się zmiany komórkowe w cytologii
- testy genetyczne powinny wykrywać jak najwięcej typów wirusa wysokiego ryzyka, w tym identyfikować typy 16 i 18
- wyniki badania DNA HPV HR mają znaczenie prognostyczne i pozwalają na precyzyjne decyzje dotyczące dalszego postępowania (np. wykonania kolposkopii)
- testy DNA HPV HR powinny być bezwzględnie zastosowane u kobiet z niejasnym wynikiem cytologii
Opracowano na podstawie: Wytyczne dotyczące aplikacji testów molekularnych identyfikujących DNA HPV HR w profilaktyce raka szyjki macicy. Stanowisko ekspertów PTG i KIDL, „Ginekologia Polska” 2013; 84: 395–399.
Więcej informacji o profilaktyce raka szyjki macicy: