Czym są nadwrażliwości pokarmowe?
Nadrzędnym terminem określającym wszelką nieprawidłową reakcję naszego organizmu na dawki pokarmu tolerowane przez większość ludzi są nadwrażliwości pokarmowe. Dzielimy je na:
- immunologiczne, czyli takie, które angażują nasz układ odpornościowy:
- nadwrażliwości IgE-zależne (np. klasyczna alergia pokarmowa)
- nadwrażliwości IgE-niezależne (np. nadwrażliwość pokarmowa IgG-zależna)
- nieimmunologiczne, czyli takie, w których mechanizmy immunologiczne zostały wykluczone, np.:
- nietolerancja laktozy
- nietolerancja fruktozy
- nietolerancja niektórych leków
Nadwrażliwość pokarmowa IgG-zależna jest powszechnie nazywana nietolerancją pokarmową IgG-zależną, alergią utajoną, bądź alergią pokarmową IgG-zależną .
Jak dochodzi do nadwrażliwości i co powoduje stan zapalny?
Do nadwrażliwości pokarmowych dochodzi w wyniku przewlekłego stanu zapalnego w jelicie. Za przyczynę nietolerancji uważa się czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie powietrza, spożywanie nadmiernie przetworzonej żywności oraz wysoki poziom higienizacji i związane z tym zaburzenia w składzie mikroflory jelitowej. Kolejnym powodem może być nadmierny, długotrwały stres, a także nadużywanie leków, alkoholu i używek.
Zespół nieszczelnego jelita
Jedna z hipotez dotyczących przyczyn nadwrażliwości pokarmowych wiąże je z tzw. zespołem nieszczelnego jelita. Przewlekle toczący się proces zapalny w organizmie powoduje wzrost przepuszczalności jelit, w wyniku czego do krwiobiegu przenikają zbyt duże, nie do końca strawione cząsteczki pokarmu. W konsekwencji następuje aktywacja układu immunologicznego i produkcja przeciwciał, które łączą się z alergenem, tworząc kompleksy immunologiczne. Kompleksy te są usuwane przez układ odpornościowy, jeżeli jednak nagromadzi się ich zbyt dużo, mogą odkładać się w różnych narządach. Skutkiem tego mogą być objawy dotyczące wielu układów i narządów.
Jak wygląda diagnostyka nadwrażliwości pokarmowych?
Diagnostyka nadwrażliwości pokarmowych polega na oznaczeniu swoistych przeciwciał w klasie IgG przeciwko konkretnym produktom spożywczym. Produkty te są zebrane w tzw. panelach, czyli jednorazowo bada się wiele produktów spożywczych. Im większy panel, tym bardziej kompleksowe badanie.
W ofercie EUROIMMUN dostępnych jest 7 profili do diagnostyki nadwrażliwości pokarmowych:
Jak wdrożyć nowe testy do laboratorium?
Podstawowy sprzęt niezbędny do wykonania badania myfoodprofile to:
- kołyska laboratoryjna (inkubacja testów)
- skaner płaski (pomiar wybarwienia pasm)
- program EUROLineScan (ocena i wydanie wyniku)
Laboratoria wykonujące znaczne ilości testów typu myfoodprofile mogą skorzystać również z automatów EUROIMMUN:
- EUROBlotMaster44 (11 do 44 oznaczeń myfoodprofile w jednym załadunku)
- EUROBlotOne (11 do 44 oznaczeń myfoodprofile w jednym załadunku)
Diagnostyka z wykorzystaniem automatów EUROIMMUN jest niezwykle prosta i szybka. Wykonanie badań dla 44 pacjentów (profilem podstawowym – myfoodprofile basic 1), 22 pacjentów (profilem rozszerzonym – myfoodprofile extended 1) lub 11 pacjentów (profilem zaawansowanym – myfoodprofile advanced 1) zajmuje ok. 4,5 godziny.
Blot wygrywa z ELISĄ w diagnostyce nadwrażliwości pokarmowych
Z punktu widzenia laboratorium diagnostycznego metoda blot jest znacznie korzystniejsza niż ELISA – ze względu na znacznie wyższą wydajność, oszczędność czasu pracy diagnosty oraz miejsca w laboratorium.
Przykładowo: aby przeprowadzić badanie ponad 200 produktów spożywczych z wykorzystaniem metody ELISA, niezbędne jest zainkubowanie aż 3 płytek ELISA dla jednego pacjenta, ponieważ w tej metodzie każdy składnik pokarmowy umieszczony jest w osobnej studzience reakcyjnej. Oznacza to zajęcie aparatu na kilka godzin przez badanie jednego pacjenta.
W testach blot myfoodprofile, by zbadać u jednego pacjenta 216 produktów spożywczych, wystarczy zainkubować 4 paski testowe (każdy z nich zawiera 54 produkty). Jednocześnie na tym samym niewielkim urządzeniu (EBO) można nastawić inkubacje dla 11 pacjentów.
Małgorzata Nieżychowska
Specjalista ds. Informacji Naukowej, Product Manager ds. Nietolerancji Pokarmowych