Małpia ospa jest chorobą odzwierzęcą wywoływaną przez wirusa Monkeypox Virus (MPXV) należącego do rodzaju Orthopoxvirus z rodziny Poxviridae, przenoszonego najczęściej przez drobne ssaki. Występuje on głównie w lasach tropikalnych w zachodniej i środkowej Afryce. Patogen został odkryty w 1958 roku u małp, a w 1970 roku zaobserwowano pierwsze przypadki zakażenia człowieka. Na innych kontynentach wirusa wykryto po raz pierwszy w 2003 roku (w USA). Do zakażenia dochodzi po bliskim kontakcie z chorym zwierzęciem, np. w wyniku pogryzienia. Wśród ludzi wirus przenoszony jest drogą kropelkową (kaszel i kichanie lub ślina chorego).

Źródło: https://www.latimes.com/california/story/2022-06-03/san-francisco-reports-first-suspected-monkeypox-case

Objawy i leczenie małpiej ospy oraz profilaktyka

Najczęstszymi symptomami tej choroby są: gorączka, bóle głowy, bóle pleców i mięśni, powiększone węzły chłonne i wysypka. W ciężkim przebiegu choroby wysypka pokrywać może całe ciało, łącznie z głową. Początkowo są to plamiste wykwity, które przechodzą w pęcherze. Mogą one zmienić się w krosty, często swędzące i nadkażone. U chorych z nadkażeniami bakteryjnymi postawienie prawidłowego rozpoznania może być trudne, stąd zainteresowanie testami PCR. Dzięki detekcji materiału genetycznego wirusa w jednoznaczny sposób wskazują one źródło infekcji.

Ospę małpią leczy się wyłącznie objawowo środkami, które są powszechnie dostępne. W terapii stosuje się leki przeciwwirusowe, przeciwgorączkowe, przeciwświądowe i przeciwbólowe. Choroba trwa 2–4 tygodnie.

Małpia ospa nie ma nic wspólnego z ospą wietrzną (wiatrówką). Jest kuzynką ospy prawdziwej, która w 1980 roku została uznana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za zwalczoną. Naukowcy donoszą, że szczepionka przeciwko ospie prawdziwej w znacznym stopniu może chronić przed zakażeniem małpią ospą, jednak nie jest ona powszechnie dostępna. Naukowcy i WHO zwracają więc uwagę, że populacja ma niski poziom odporności na wirusy ospy, co może zapowiadać dalszy wzrost liczby zakażeń. W zapobieganiu ospie małpiej szczególne znaczenie ma unikanie kontaktu z osobami chorymi.

Diagnostyka różnicowa małpiej ospy

Ponieważ objawy małpiej ospy przypominają dolegliwości występujące w przebiegu ospy wietrznej, do postawienia prawidłowego rozpoznania niezbędne jest wykonanie laboratoryjnych testów diagnostycznych.

Firma EUROIMMUN oferuje testy serologiczne ELISA do diagnostyki infekcji Varicella zoster virus (VZV) w trzech klasach: IgA, IgG i IgM oraz badanie awidności, a także test firmy Perkin Elmer RUO PKamp™ Monkeypox Real-time PCR przeznaczony do jakościowego wykrywania DNA wirusa małpiej ospy (MPXV).

Czy grozi nam epidemia?

Według najświeższych statystyk WHO do tej pory odnotowano ponad 9 tys. przypadków zachorowań na małpią ospę w 63 krajach – około 80% z nich w Europie. „Nadal jestem zaniepokojony skalą i rozprzestrzenianiem się wirusa” – przyznał dyrektor WHO, dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, dodając: „Testowanie pozostaje wyzwaniem i jest wysoce prawdopodobne, że znaczna liczba przypadków nie jest wykrywana”. Dyrektor regionalny WHO na Europę, dr Hans Kluge, określił obecną sytuację jako „szybko postępującą epidemię, która z każdą godziną i tygodniem rozszerza swój zasięg”. Jak wskazał, prawie 10% pacjentów było hospitalizowanych, na terenie Europy nie odnotowano jednak żadnych zgonów z powodu małpiej ospy. WHO zapowiedziała na 18 lipca 2022 roku zwołanie posiedzenia kryzysowego w sprawie małpiej ospy. Oczekujemy dalszych wytycznych i spodziewamy się, że podobnie jak w przypadku pandemii COVID-19 dokładna detekcja wirusa metodami PCR pomoże w walce z epidemią.