Czego szukasz?

Filtrowanie

Neurofilament Nf-H we wczesnej diagnostyce ALS

20 sierpnia, 2018
Patryk Matuszek
Neurofilament-Nf-H-we-wczesnej-diagnostyce-ALS

Choroby neuronu ruchowego (MND – Motor Neuron Diseases) to grupa zaburzeń neurodegeneracyjnych charakteryzujących się uszkodzeniem górnych i dolnych motoneuronów (neuronów ruchowych). Najczęstszym typem MND jest stwardnienie zanikowe boczne (ALS – Amyotrophic Lateral Sclerosis), znane także jako choroba Lou Gehriga. ALS występuje z częstotliwością 2 przypadków na 100 000 osób. Mimo szeroko zakrojonych badań przyczyna występowania choroby nie została jeszcze poznana.

Z rodzinnymi formami choroby wiązanych jest wiele mutacji genetycznych. Najczęstszą z nich jest mutacja w obrębie genu C9ORF72 (około 35% rodzinnych ALS i ALS z otępieniem czołowo-skroniowym). Jednak rodzinne formy stwardnienia zanikowego bocznego stanowią tylko około 10% wszystkich przypadków.

Objawy

Pierwsze symptomy choroby są często bardzo subtelne, np. osłabienie mięśni ramion lub nóg, trudności z połykaniem lub mówieniem – w zależności od miejsca rozpoczęcia się procesu chorobowego. Stopniowo objawy stają się coraz bardziej poważne i rozprzestrzeniają się na inne regiony organizmu, aż w końcu pacjenci tracą możliwość porozumiewania się, przełykania lub chodzenia. W ciągu 2 do 4 lat od wystąpienia pierwszych objawów dochodzi do ostrej niewydolności oddechowej, co zazwyczaj prowadzi do śmierci. Zaledwie 5 do 10% pacjentów przeżywa z ALS 10 lat.

Diagnostyka ALS

Diagnoza ALS jest oparta głównie na objawach klinicznych i elektromiografii (EMG). Standardowymi kryteriami rozpoznania choroby są kryteria El Escorial. Ich spełnienie jest zwykle stosowane w celu włączenia pacjenta do badań klinicznych ALS. Tempo procesów neurodegeneracyjnych jest jednak na tyle szybkie, że już w trakcie diagnozowania pacjenta dochodzi do utraty sporej części neuronów ruchowych. Z tego powodu nadal poszukiwane są metody szybszego diagnozowania ALS oraz różnicowania z polineuropatią, miopatią i wtrętowym zapaleniem mięśni. Obecnie diagnoza stawiana jest średnio z rocznym opóźnieniem w stosunku do wystąpienia pierwszych objawów.

Leczenie ALS

Jedynym lekiem dopuszczonym do stosowania w leczeniu ALS/MND jest Riluzol. Nie może on zregenerować uszkodzonych neuronów ruchowych, może jednak spowolnić postęp choroby. Średnio wydłuża czas przeżycia o kilka miesięcy. Jeśli leczenie zostanie wprowadzone we wczesnych fazach choroby, przeżycie jest jeszcze większe. Głównym celem opieki nad pacjentem z ALS jest utrzymanie poziomu jakości życia, łagodzenie objawów i zapewnienie opieki paliatywnej.

Biomarkery ALS

W procesie patogenezy ALS obserwuje się rozpad tzw. neurofilamentów. Neurofilamenty należą do klasy białek cytoszkieletowych i, poza włóknami aktyny i mikrotubulami, są jedną z trzech głównych klas neuronowych włókien pośrednich. Jako najobficiej występujące białko aksonu przyczyniają się znacząco do integralności strukturalnej komórek nerwowych. Neurofilamenty składają się z trzech różnych podjednostek, które są wyodrębniane w zależności od ich masy cząsteczkowej i podlegają różnym modyfikacjom po translacji (ubikwitynacja, glikozylacja, fosforylacja itd.):

  • Nf-L („lekki”, 68 kDa)
  • Nf-M („średni”, 150 kDa)
  • Nf-H („ciężki”, 200 kDa)

Zwiększone stężenie fosforylowanego łańcucha ciężkiego neurofilamentu (pNf-H) w płynie mózgowo-rdzeniowym i surowicy jest obserwowane we wczesnych fazach chorób neuronów ruchowych (MND). Oznaczanie Nf-H w płynie mózgowo-rdzeniowym (PMR) i surowicy może być pomocnym badaniem we wczesnej diagnostyce ALS. Wiele metaanaliz wykazało, że oznaczanie Nf-H w płynie mózgowo-rdzeniowym może być wykorzystywane do różnicowania pacjentów z ALS od zdrowych osób, jak również osób z innymi chorobami neurologicznymi o podobnym przebiegu klinicznym. Istnieją obiecujące dowody na to, że poziom NF można wykorzystać do monitorowania postępów choroby [1]. Nie do końca znana jest wartość prognostyczna Nf. Niektóre źródła sugerują konieczność dalszych badań [2], inne z kolei wskazują, że podwyższone stężenia w PMR pNfH i NfL mogą dokładnie identyfikować pacjentów z ALS [2]. Istnieje wiele dowodów wskazujących na wysoką korelację poziomu Nf w płynie mózgowo-rdzeniowym z procesem neurodegeneracyjnym. Ta istotna zależność między poziomem Nf w PMR a progresją choroby sugeruje, że Nf mogą być użytecznym wskaźnikiem aktywności i progresji ALS [3].

Test Neurofilament (pNf-H) ELISA

W czerwcu 2017 roku firma EUROIMMUN wprowadziła pierwszy na rynku test ELISA z certyfikatem CE do oznaczania neurofilamentów pNf-H w płynie mózgowo-rdzeniowym i surowicy. Test posiada 6 kalibratorów pozwalających wykreślić krzywą standardową o zakresie 0–10 ng/ml. Całkowity czas inkubacji testu wynosi 135 min.

Piśmiennictwo

  1. Xu Z. et al., Neurofilaments as biomarkers for amyotrophic lateral sclerosis: a systematic review and meta-analysis, PloS one 11.10 (2016): e0164625.
  2. Poesen K. et al., Neurofilament markers for ALS correlate with extent of upper and lower motor neuron disease, Neurology 88.24 (2017): 2302–2309.
  3. Tortelli R. et al., Elevated cerebrospinal fluid neurofilament light levels in patients with amyotrophic lateral sclerosis: a possible marker of disease severity and progression, European journal of neurology 19.12 (2012): 1561–1567.
Matuszek

Patryk Matuszek

Ekspert ds. Szkoleń i Wystąpień Publicznych, Senior Product Manager ds. Boreliozy

503 026 072

p.matuszek@euroimmun.pl

Masz pytanie dotyczące tego tematu? 





    Dodaj komentarz

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

    Katalog produktów